Sultan 3. Selimi Konu Alan Oyunlar - Ayşe Ulusoy Tunçel - Ürün Yayınları

Sultan 3. Selimin saltanat yılları, Osmanlı Devletinin, ekonomik ve siyasi bunalımlarla ufkunun iyice karardığı çok sıkıntılı bir dönemine (1789-1807) rastlar. Yeni bir yüzyılın bu dönemecinde, Osmanlı siyasi hayatındaki bozgunlara rağmen, sanat altın çağını yaşamaktadır. Maddi modernleşme, manevî ve estetik Batılılaşmaya da önderlik etmiş; Osmanlı edebî ve mimarî geleneği, Avrupalı sanatlara duyulan ilgi ile dengelenerek eşsiz güzellikte eserler ortaya çıkarmıştır. Diğer alanlarda olduğu gibi, besteleri ve şiirleriyle sanat alanında yaşanan bu dönüşümün de baş mimarlarından olan 3. Selimi, bu sebeple Tanzimatın asıl yaratıcısı olarak tanımlamak yanlış olmaz. Fakat tarih tekerrür eder; Şeyh Galibin, ruh-nev ve taze-can olarak nitelediği Selim, Osmanlıya yeni bir hayat vermeye hazırlanırken, çıkarları gereği eski düzenin değişmesini istemeyen yeniçeriler ve ulema sınıfının işbirliği ile hazırlanan bir ihtilâl sonucu şehit edilir. Tanpınarın deyimiyle, onun diktiği yenilik ağacı ancak kanıyla sulandıktan sonra tutunabilir ve çiçek açabilir. 3. Selimin bu trajik hayatı, geçmişten günümüze, her devirde farklı bir perspektifle işlenerek, bazı tiyatro eserlerine de konu olmuştur. Büyük yenilikler peşinde koşan girişimci bir ruh için, esneklik ve yumuşak başlılık gibi kişilik özellikleri, dış güçlerden daha büyük bir engeldir. 3. Selimle ilgili en güzel oyunu yazan Murad Efendinin de dediği gibi, insan yanlışlarından olduğu kadar onurundan da zarar görür. Dünya, bilgelere değil beceriklilere, güçlü olanlara değil, gücünü en iyi şekilde kullanmayı bilenlere aittir.