Selanikli Hasan Akif (Akif el-Mevlevi) - İ. Güven Kaya - Umuttepe Yayınları

Hasan Akif, öncelikle bir Mevlevi şairdir. Bu yoldaki samimi inancı onun yaratıcılığını pek çok yönden zenginleştirmiştir. Tasavvufun istiare ve mecaz olanaklarından bol bol yararlanmıştır. Böylece, zengin bir geleneğin temsilcilerinden biri olma orununu da taşımıştır.

Hasan Akif, bağlı olduğu Mevlevi inancının bütün inceliklerini şiirlerinde yansıtmaya çalışmıştır. Gazellerinde, kimi kasidelerinde ve musammalarında Mevlevi düşüncesini, felsefesini, inancını ve pratiğini derinliğine ele alıp okuyucusuna yansıtırken, pek çok tarih şiirinde, Selanikte Mevleviliğe hizmet vermiş olan önemli kişilerin hayatından belirli kesitler vererk onlara karşı bir görevini de yerine getirmiştir.

Tanpınara göre Hasan Akifin yaşadığı dönem,  divan şiirinin hemen hemen her şeyi söylemiş olduğu bir dönemdir. XVIII. yüzyılın başında Nedimin, yüzyılın ikinci yarısında Şeyh Galibin nefesli hamleleri, XVIII. yüzyılın son yarısında ve XIX. yüzyılın başında yetişen divan şairlerinin ilhamını sürekli kontrol etmiştir. Ancak, Hasan Akifin yaratıcı zekası bununla sınırlı kalmamış, Necatiden uzanıp gelen dindışı şiir geleneğini, Mevlanadan uzanıp gelen dini-tasavvufi şiiri geleneğini, Fuzulinin platonik mistisizmini, Nabinin hikmet dolu didaktizmini, Nefinin yüksek perdeden seslenen tavrını kendince belli bir senteze ulaştırmıştır.