Atatürkün Son 100 Günü - Neriman Şimşek - Yılmaz Basım

Atatürk daha önce de bazı rahatsızlıklar geçirmiştir. Ancak onu esas sarsan, sonunda onu ölüme kadar götürecek olan bir karaciğer rahatsızlığı olan sirozdur. Ama sirozun başlangıcını doktorlar 1936 yılına kadar götürürler. Çünkü halsizlik ve yorgunluk Atatürkte o yıllarda görülmeye başlar. Hastalığın gerçek belirtileri 1937de ortaya çıkar. Gittikçe sıklaşan burun kanamalarını, vücutta kaşıntılar izler. Ne var ki, bu kaşıntılar değişik nedenlere bağlanır, hatta 1937 sonbaharında karıncaların bastığı Çankaya Köşkünde yoğun bir karınca savaşı bile yapılır.

Doktorlar, Atatürkteki belirtileri görmelerine rağmen doğru teşhis koyamazlar ve hastalığın ilerlemesine neden olurlar. 11 Kasım 1923te Çankayada öğle yemeğinden sonra göğsünde ve sol kolunda ağrı hisseden Gaziyi ve eşi Latife Hanımı orada tesadüfen bulunan Dr. Refik Saydam tedavi etmiş ve Atatürkün krizi atlatmasını sağlamıştı. Cumhurbaşkanı iki gün sonra, 13 Kasım 1923te bir kriz daha geçirince, Prof. Dr. Neşet Omer, Ankaraya çağrılmış ve Atatürk ile Latife Hanımı tedavi etmiştir.

İstanbul Üniversitesinden Prof. Dr. Neşet Omer (İrdelp) rahatsızlığın çok çalışmaktan, yorgunluktan kaynaklandığını, alkolü, tütünü, kahveyi azaltması, dinlenmesi gerektiğini, bu dinlenmenin Akdeniz sahillerinde yerine getirilmesinin iyi olacağını ifade etmişti. 28 Mart 1938de, Ankaraya gelen Dr. Fissenger, Atatürkü muayene eden ve karın kısmında az miktarda da olsa su toplandığını belirtti. Dr. Asım Aral ve Neşet Ömer beylere durumu açıkladı ve hastanın istirahat etmesini önerdi. Dr. Asım ifadesine göre Türk doktorları, Atatürkten çekindikleri için her şeyi olduğu gibi Atatürke söyleyemiyorlardı. 30 Mart 1938de, Atatürkün sıhhatinin endişe verici olmadığı ve bir buçuk ay istirahat edeceği açıklandı.

8 Haziran 1938de, Prof. Dr. Fissenger tekrar Türkiyeye gelip, İstanbulda Savarona Yatında Atatürkü muayene etti ve 10 Haziran 1938de gerekli direktifleri verdikten sonra ayrıldı. Atatürk bu rahatsızlığı arasında Hatay sorunu ile çok ilgilenir. Hatta 19 Mayıs 1938de hasta hasta Mersine, İskenderuna gider. Adanada güneş altında Türk ordusunun geçit törenini izler. Atatürk, Mersin dönüşü Ankaraya uğrar. Ankarada fazla kalmaz, 27 Mayıs günü İstanbura gider.

Dr. Reşat Belgerin ifade ettiği üzere, Atatürkün hafızasında bir zayıflama olmamıştır. Oysa bunun tersini ortaya atanlar vardı. Ancak, durumu iyi değildi ve Fissenger de durumu iyi görmüyordu. Eylül sonlarına doğru Atatürkte kımıldayacak hâl kalmamıştı. Hâlsizliğinden sigarayı parmaklarının arasında tutamıyordu. Atatürk, ilk kez ağır komaya, 16 Ekim 1938de girdi.