1. Dünya Savaşı Yıllarında 1916 Kürt Tehciri - Celal Temel - İsmail Beşikçi Vakfı

Birinci Dünya Savaşı sırasında bu günkü idari yapıyla 13 ili kapsayan, Erzurum, Bitlis, Van vilayetlerinde yaşayan çoğu Kürt, bir milyona yakın Müslüman halk, Rus işgali dolaysıyla göç ederek mülteci durumuna düşmüştür. Zamanın İttihat-Terakki Hükümeti, bu göçü, zorla göç/tehcir hffline getirerek gizli bir politika ve asimilasyon amacıyla, göç kafilelerini Anadoluya sevk etmiştir. Büyük dramların yaşandığı bu ölüm yolculuğunda. göç koşulları. açlık ve salgın hastalıklar dolaysıyla, resmi verilere göre, göç eden bu insanların yarısından fazlası yaşamını yitirmiş. bir kısmı Anadolu içlerinde yok olmuş, az bir kısmı da savaştan sonra yurtlarına dönebilmiştir. 1915-1917 yıllarında. yoğunluklu olarak 1916 yılında gerçekleşen bu tehcir, büyük bir trajedi olmasına karşın, bilinmemektedir. Kürtlerin siyasal olarak zayıf olmaları, hiçbir kurumsal yapıya sahip olmamaları, iç ve dış destekten yoksun olmaları. Batılı emperyalist güçlerle farklı dine sahip olmaları, bir yıl önce gerçekleşen Ermeni Tehcirine bulaştırdmış olmaları gibi nedenler, Kürtlerin bu süreçte yalnız kalmasında ve bu tehcirin bilinmemesinde etkili olmuştur. Bu kitapta, Birinci Dünya Savaşının Kürtlere etkileri, Ittihat ve Terakki hükümetlerinin bu dönemdeki iskân ve nüfus mühendisliği politikala-rının bir sonucu olarak gerçekleşen 1916 Büyük Kürt Tehciri: geniş bir arşiv taraınasıyla araştırılmış, bazı sözlü tarih anlatımlarıyla desteklenip değerlendirilmiştir.