Türk-Amerikan İlişkilerinde Haşhaş Ekimi Krizi (1968-1975)

Eser, Türk-Amerikan ilişkileri çerçevesinde 1968-1975 yılları arasında yoğun diplomatik-siyasi müzakerelere konu edilen haşhaş ekiminin yasaklanması ve yeniden üretimine başlanması sürecini anlatmaktadır. Bu çalışma, konuyu inceleyen diğer çalışmalardan farklı olarak kriz yönetimi/analizi kavram ve yöntemlerine dayanarak süreci analiz etmektedir.

Türk-Amerikan ilişkilerinde Haşhaş Ekimi Krizi, siyasi niteliği olan sosyo-ekonomik boyutlu bir kriz örneğidir. Haşhaş Ekimi Krizi, anlık bir kriz olmanın ötesinde geniş bir tarihsel zaman dilimine yayılmış tetikleyici unsurları barındırır. Türkiyenin yeniden haşhaş ekimine başlama kararı alması ABD için krizi tetiklemiştir. Buna karşılık Amerikalı yetkililer Türkiyeye karşı ekonomik yaptırım tehdidinde bulunmuştur. Türkiyenin krize yaklaşımı savunmacı nitelikte olup etkin ve etkili çözüm arayışları ve önlemler sayesinde kriz olağan döneme çevrilmiş ve uzlaşı çerçevesinde ilişkiler 1974 Kıbrıs Harekâtına değin gerginlikten arındırılmıştır. Bu çerçevede Haşhaş Ekimi Krizi, sona ermiş ve çözülmüş bir krizdir. Bu çalışmada, karar alıcıların liderlik özellikleri ve lider psikolojileri üzerinden haşhaş ekimi meselesine nasıl yaklaştıkları analiz edilmiştir. Bu analiz aynı zamanda krize giden süreci ve krizin kendisine yol açan nedenleri anlamamızı kolaylaştıracak olup kriz yönetiminde karar alıcıların ne gibi stratejileri hangi durumlarda kullanabileceklerini ortaya koymamızı sağlamıştır.