Mizancı Mehmed Murad: Tencere Yuvarlandı Kapağını Buldu (Metin-İnceleme)

Tanzimat Dönemi Türk tarih ve edebiyatında en önemli evrilmenin gerçekleştiği dönemdir. Edebiyat tarihçilerinin medeniyet krizi olarak adlandırdıkları bu dönem toplumun bütün yapıları ve kurumlarının değişime uğradığı ya da direndiği kritik bir dönemdir. Aydınlanma çağını yaşayan Batı’nın gösterdiği gelişim ve ilerleme devrin süper gücü olan Osmanlı İmparatorluğunu, askeri alandan başlayarak yavaş yavaş etkilemiş, günümüze kadar gelecek büyük yaşamsal değişimin fitilini ateşlemiştir. Bütün toplumsal değişim ve krizlerde olduğu gibi edebiyat yine gidişatı yönlendirmede başrol oynamıştır.

Ülkenin toplumsal, kültürel ve siyasi çarpıklıklarının en iyi sergilendiği edebi tür ise tiyatrodur. Batılı Türk tiyatrosunun en önemli toplumsal temalarından biri, görücü usulü evliliklerin doğurduğu traji-komik sonuçlardır. Bu temayı işleyen bir tiyatro metni ise Mizancı Mehmet Murad Bey’in kaleme almış olduğu, birçok edebiyat tarihine geçmemiş ve günümüze kadar Latin alfabesine çevrilmemiş olan “Tencere Yuvarlandı Kapağını Buldu” adlı eseridir. Dört perdelik komedi olarak kurgulanan bu eserin konusu evlilik için belirlenen yanlış kriterler ve gençlere dayatılmaya çalışılan yanlış adaylardır.