Bender Kalesi (1768-1774) - Cengiz Fedakar - Kitabevi Yayınları

Karlofça Antlaşması (1699) sonrası XVIII. Yüzyıl, Osmanlı Devleti için yeni ve yıpratıcı savaşların yaşandığı asır olmuştur. 1739 Belgrad Antlaşması ile Avusturya ve Rusya’ya karşı üstünlük sağlayan Osmanlı Devleti, 1760’lı yılların sonlarına dek, uzun süre Batı ve Rusya ile savaşlardan uzak kalmıştı. Rusya tahtına geçen II. Katerina’nın, I. Petro’nun vasiyetini yerine getirmek üzere Rus dış politikasını şekillendirmesi, yeni bir Osmanlı-Rus savaşının belirleyici sebeplerinden olmuştur. Rusya’nın Lehistan taht mücadelelerine müdahil olması, Eflak-Boğdan, Gürcistan ve Balkanlar’da gayrimüslim Osmanlı tebasını İstanbul’a karşı tahrik etmesi de savaşı körükleyen etmenlerdendi. İstanbul’da ise savaş çığırtkanlarının devlet idaresinehâkim olması Yeni bir Osmanlı-Rus savaşını tetiklemiştir.

Osmanlı Devleti’nin 1768 yılında Rusya’ya sefer ilanı ile başlayan savaş, Karadeniz, Kafkasya, Tuna ve Turla nehirleri boyunca yapılan muharebelerle, 1774 yılına kadar devam etmiştir. Çalışma konumuz olan Bender Kalesi de Hotin Kalesi ile birlikte, Turla Nehri boyunda Osmanlı hududunun ileri karakollarından biri mahiyetinde idi. Savaşta Rusların ilk hedeflerinden biri olan Bender Kalesi, 1770 yılında yaklaşık üç ay boyunca Rus muhasarasına maruz kalmıştır. Osmanlı Devleti, savaş öncesi ve sonrasında kalede hazırlık yapmış, kalenin tamirinden sonra buraya asker, mühimmat, cephane ve askerin iaşesi için gerekli olan gıda ürünlerinin sevkiyatını sağlamıştır. Kitabımızda bu hususlar ayrıntılarıyla elen alınmaya çalışılmış, ayrıca kalenin muhasara günleri ve yapılan mücadeleler de, gerek Rus gerekse Türk kaynaklarından günbegün aktarılmıştır