Türkmenistan Edebiyatında Hikaye - Ayvaz Morkoç - DBY Yayınları

Ülkemizde Türkiye dışındaki Türk dünyası edebiyatlarının yeterli seviyede tanınmadığı bilinmektedir. Türk halklarının edebiyatları konusunda doğru bilgi sahibi olabilmek için her bir Türk topluluğunun edebi metin ve eserlerinin Türkiye Türkçesi’ne aktarılması gerekir. Geniş bir coğrafi alana dağılmış soydaşlarımızı daha iyi tanımak, onların edebi eserlerini bilimsel yaklaşımla değerlendirmek önemli görevlerimizdendir. Türk dünyası topluluklarının edebiyatları söz konusu olduğunda Türkmenistan edebiyatı ilk sıralarda akla gelmektedir. Toplumsal varlık olan insanı en yoğun ve özlü biçimde anlatmayı amaçlayan ve kısa hacimli nesir türü olan hikâye, Türkmenistan edebiyatında küçümsenmeyecek bir yere sahiptir.
Bu kitap Türkmenistan edebiyatında batılı anlamdaki çağdaş hikâyenin oluşum biçimi ve gelişim çizgisini hem kaynaklar hem de metinler aracılığıyla tespit etmek için kaleme alınmıştır. Araştırmada önce Türkmenistan’ın Çarlık Rusyası tarafından işgali kronolojik sıra ile ana hatlarıyla anlatılmıştır. Ardından ceditçilik dönemi Türkmenistan edebiyatı karakteristik özellikleri ve ses getiren başarılı temsilcileriyle tanıtılmıştır. Ayrıca ülkede hikâye türünün kuruluş ve gelişmesine yön veren öncü isimler hakkında derli toplu bilgiler verilmiştir. Sovyet dönemi Türkmenistan edebiyatında hikâyenin geçirdiği tarihi süreç ile aşamalar kronolojik olarak ele alınmıştır. Yoğun araştırma ve kalem faaliyetiyle Türkmenistan hikâyeciliğine katkı sağlayarak çığır açan hikâyeciler tanıtılmıştır. Kimi hikâyeler şekil ve içerik yönünden irdelenerek üzerinde yorum ve değerlendirmeler yapılmıştır.
Çalışmamızda tarihi ve teorik incelemenin dışında Türkmenistan edebiyatına ait 17 adet hikâyenin günümüz Türkiye Türkçesine aktarılmış metinleri yer alır. Eserde yazarların doğum tarihleri temel alınarak birer hikâyesi seçilmiştir. Hikâye metinleri verilmeden önce her bir hikâyeci hakkında tanıtıcı bilgiler verilmesi uygun görülmüştür. Sıralanan bilgiler yazarın hayatı, sanatçı kişiliği, edebi görüşleri ve hikâye sahasındaki kalem faaliyetleri değerlendirilerek oluşturulmuş bilimsel araştırma ürünü verilerdir. Kimi yazarlar için verilen bilgiler önceden yayımlanan makalelerimizden faydalanılarak oluşturulmuştur.
Ortaya çıkan eser aracılığıyla okuyucuların Çağdaş Türkmenistan hikâyeciliği hakkında derli toplu bilgi sahibi olacağı görüşündeyiz. Kitap sayesinde ülkemizde geniş okuyucu kitlesi ünlü hikâyeciler ve örnek hikâyelerden yola çıkarak Türkmenistan hikâyesini yakından tanıma fırsatı bulacaktır.