Sıradışı Bir İttihatçı - Nevzat Artuç - Timaş Yayınları

N. Besarya büyük riskler alarak, kendi toplumunun iyiliği ve Türklere rağmen yeni bir Türkiye için İttihat ve Terakki Cemiyetine üye oldu.

Nicolae Iorga Makedonya doğumlu bir Romen olan Besarya Efendi, 1906 yılından itibaren İttihat ve Terakki Cemiyeti içerisinde yer alan ilk Hristiyandır. Birinci Dünya Savaşına kadar Cemiyetin bütün faaliyetlerine aktif olarak katılan, Meclis-i Ayan üyeliği ve Nafia Nazırlığı da yapan Besarya Efendinin hatıraları 2. Meşrutiyet dönemine farklı bir bakış açısıyla ışık tutmaktadır. Hatıraların bir özelliği de Sultan 2. Abdülhamid, Sultan 5. Mehmed Reşad, Enver, Cemal ve Talat Paşalar ve daha birçok devlet adamı hakkında kapsamlı bilgiler vermesidir. Cemiyetin üyesi olmasına rağmen olayları dışarıdan bir gözlemci gibi soğukkanlı değerlendirmesi Besarya Efendinin anlattıklarını değerli kılmakla birlikte İttihatçılar hakkında kalıplaşmış pek çok önyargının haksızlığını da ortaya koymaktadır.

- İttihatçı liderlerin kişisel özellikleri nelerdir?
- 31 Mart İsyanı sırasında İstanbulda neler yaşanmıştır?
- İttihatçıların Türkçülük politikası İmparatorluğun diğer etnik unsurları üzerinde nasıl bir etki yapmıştır?
- I. Balkan Savaşı sonunda düzenlenen Londra Konferansında neler yaşanmıştır?
- Osmanlı İmparatorluğunun I. Dünya Savaşına girişinin perde arkasında neler yaşandı?

Gibi birçok soruya cevap veren bu eser ilk defa Romence aslından çevrilerek İttihat ve Terakki dönemi üzerine ciddi araştırmalarıyla tanınan Doç. Dr. Nevzat Artuç tarafından yayına hazırlandı. Meşhur tarihçi Nicolae Iorganın önsöz yazdığı Besarya Efendinin bu hatıratı, İttihat ve Terakki literatürünü alt üst ederek Osmanlı İmparatorluğunun en tartışmalı yıllarının anlaşılması noktasında tüm tarih okurlarına farklı bir kapı aralayarak o günleri daha iyi anlamalarını sağlayacak.