Kahirenin Kurucusu Fatımi Halifesi Muizz-Lidinillah - Furkan Erbaş - Fecr Yayınları

Bu çalışmada Fâtımîler’in (297-567/909-1171) dördu¨ncu¨ halifesi Mu‘izz-Lidînillâh (341-365/953-975) dönemi ele alınmıştır. Fâtımîler’in yu¨kseliş dönemini temsil eden bu su¨reçte aynı zamanda bu¨tu¨n İslâm du¨nyasını ilgilendiren siyasî, askerî, sosyal ve ku¨ltu¨rel alanda pek çok önemli gelişme yaşanmıştır. Halife Mu‘izz yaklaşık 23 yıl su¨ren halifeliği döneminde İslâm du¨nyasında Endu¨lu¨s Emevîleri, Abbâsîler ve onlara bağlı bulunan İhşîdîler, Hamdânîler ile ve yine kendileri gibi Şiî anlayışa sahip Karmatîlerle mu¨cadele ederken bir taraftan da Bizans İmparatorluğu ile mu¨cadele halinde olmuştur. İlk defa onun döneminde devletin kuruluşundan itibaren mu¨cadele edilen Mağrib bölgesinin tamamında tam bir hâkimiyet sağlanabilmiş ve Endu¨lu¨s Emevîleri’nin bu bölge u¨zerindeki nu¨fuzlarına bu¨yu¨k ölçu¨de son verilmiştir. Yine bu dönemde Sicilya ve İtalya’nın gu¨neyinde Bizans İmparatorluğuna karşı kesin bir u¨stu¨nlu¨k elde edilmiştir. Öte yandan bu dönemde Mısır ve Bilâdu¨şşam ele geçirilerek Fâtımî halifeliğinin İslâm du¨nyasının en bu¨yu¨k gu¨çlerinden biri haline gelmesi sağlanmıştır. Buna bağlı olarak ilk defa Mekke ve Medine’de Fâtımî halifeleri adına hutbe okunmuştur. Mu‘izz’in halifeliği döneminde iktisadî, sosyal ve ku¨ltu¨rel alanlarda da önemli gelişmeler yaşanmıştır. Mısır’ın ele geçirilmesiyle birlikte burada Kahire şehri kurulmuş ve ileride İslâm tarihinde önemli bir rol oynayacak olan Ezher Cami inşa edilmiştir. Öte yandan Kahire şehrinin kuruluşuyla birlikte hilâfet merkezi bu şehre taşınarak Fâtımî tarihinde yeni bir dönem başlatılmıştır. Vergi sisteminde yapılan
yeni du¨zenlemelerle devletin gelirlerinde önemli bir artış sağlanmıştır. Bunun yanı sıra ezan ve hutbeler başta olmak u¨zere dinî ve toplumsal hayatta Şiî-İsmâilî anlayışı yansıtan pek çok yeni uygulama yu¨ru¨rlu¨ğe konmuştur. İsmâilî doktrinde yapılan değişikliklerle başta Hind ve Sind bölgeleri olmak u¨zere Şiî-İsmâilî anlayışın yayılmasında bu¨yu¨k bir başarı sağlanmıştır.