İnsan Haklarında Faydacı Teori: Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinin Ölçülülük Testi

Faydacı düşüncenin kurucusu Jeremy Bentham, şartlardan bağımsız şekilde hak sahibi olunamayacağını savunurken insan hakları kavramına da karşı çıkmıştır. Doğru ve yanlışı belirlemede yegane aracın fayda hesabı olduğunu ve hukukun da bu hesaba uyarlığı sağlaması gerektiğini ifade eden faydacı düşünce ile geleneksel insan hakları teorileri arasında, özellikle bu bağlamda, anlaşılabilir bir gerilim vardır. Ancak hukuk teorileri arasındaki bu gerilim, faydacı düşüncenin insan hakları yargılamasına etkisine engel değildir. İşbu çalışmada, ölçülülük testinin AİHM yargılamasına faydacı bir karakter kattığı tezi işlenmiştir.(ARKA KAPAKTAN)

İçindekiler

Giriş

I. Faydacılığın Teorik Gelişimi

A. Eleneksel İnsan Hakları Teorileri

1. Doğal Hukuk Teorisi ve Doğal Haklar

2. Kantçı Hukuk Ahlakı ve Kategorik İmperatif

B. Antik Dönemde Faydacılık Benzeri Görüşler

1. Mo Tzu: Fayda Temelli İlk Felsefi Düşünce

2. Aristoteles: Nihai Hedef Olarak Mutluluk

3. Epikür: Faydacılığın Öncüsü Olarak Hedonizm

C. Klasik Faydacı Düşünce

1. David Hume: Faydacılığın Temeli Olarak Aydınlanmacılık ve Deneycilik

2. Jeremy Bentham: Fayda Hesabı

3. John Stuart Mill: Zarar İlkesi

D. Bölüm Sonucu

II. AİHMin Faydacı Ölçülülük Testi

A. Ölçülülük İlkesinin Doktriner Gelişimi

B. Aihm Yargılamasında Ölçülülük İlkesi

1. Elverişlilik

2. Gereklilik

3. Adil Denge

C. Ölçülülük İncelemesinde Belirleyici Etken: Takdir Marjı Doktrini

1. Doktrinin Arka Planı

2. Uluslararası Yargıçtan Daha İyi Konumda Olma

D. Hakkın Özüne Dokunmama Ölçütü

E. Bölüm Sonucu

III. AİHS Sistemindeki Faydacı Tezahürler

A. AİHMin Kural Faydacılığına Dayanan Ölçülülük Denetimi Uygulamaları

1. Bireyin Özerkliğinin Korunması

2. Çoğulculuğun Korunması

B. Ölçülülük Denetiminin Yapılmadığı Haklarda Faydacılık

1. İşkence ve Kötü Muamele Yasağı

2. Kölelik ve Zorla Çalıştırma Yasağı

C. Bölüm Sonucu

Sonuç

Kaynakça

Elektronik Kaynaklar

Uluslararası Andlaşmalar Dizini

Kararlar Dizini

Uluslararası Belge/Raporlar Dizini

Kavram Dizini