İmam Cemalu’d-din ebü Mu?ammed cAbdullah et-Turki Kitabu Bulgatu’l-Muşta? fi Lugati’t-Turk ve’l-?ifç

Bilindiği üzere, Memluk devleti (1250-1517) sahasında Araplara Türkçe öğretmek için hazırlanan çok sayıda eser verilmiştir. Bu eserlerden biri de Cemalu’d-din et-Turki tarafından kaleme alınan Kitabu Bulgatu’l-Muşta? fi lugati’t-Turk ve’l-?ifça? isimli eserdir. Çalışmamıza değin bu eserin sadece Paris Milli Kütüphanesi’nde kayıtlı olan nüshası bilinmekteydi ve bunun üzerine Leh Türkolog A. Zajaczkowski tarafından bir yayın ve yakın zamanda da G. Al-Turk tarafından bir doktora tezi yapılmıştı. Geçtiğimiz yılda Bulgatu’l-Muşta?’ın yeni bir nüshası elimize geçti. Çalışmamızın ana konusu olan bu nüsha, herhangi bir yerde kayıtlı olmayıp Kastamonulu Mahmut İslamoğlu adlı antikacının özel koleksiyonunda muhafaza edilmektedir. İslamoğlu, bu eseri Çankırı’da bir eskiciden satın alıp Kastamonu’da ikamet eden ve Arap harfli eserlere ilgisi olan emekli sınıf öğretmeni Tuncay Sakallıoğlu’ndan bu eseri incelemesini rica etmiştir. Sakallıoğlu, esere göz attıktan sonra bu eserin tarihî Kıpçak Türkçesine ait bir sözlük olduğu kanaatine vararak bu sahada çalışmaları olan akademisyenlerle irtibata geçmiştir. Doç. Dr. İsa Sarı’nın vasıtasıyla bu eserden haberdar olarak Sakallıoğlu’yla irtibata geçip eser üzerinde çalışmak istediğimizi kendisine bildirdik. Teklifimizi kabul eden Sakallıoğlu, eserin kopyasını tarafımıza iletmiştir. Yazmayı gözden geçirdikten sonra, eserin Bulgatu’l-Muşta?’ın farklı bir nüshası olduğu kanaatine vardık. Eser her ne kadar Çankırı’da bulunmuş olsa da şu an Kastamonu’da muhafaza edilmekte olduğundan ve yakın zamanda bu ildeki resmî bir arşive bağışlanacağı için çalışmamızda bu nüsha için ‘Kastamonu nüshası’ adını kullanmayı tercih ettik.