Hukuk Davalarında Gerçek Tarafın Belirlenmesi - Hülya Taş Korkmaz - On İki Levha Yayınları

Hukuk davalarında gerçek tarafın belirlenmesi, açılan davayı diğer davalardan subjektif olarak ayırmak suretiyle bireyselleştirmek başta olmak üzere pek çok konuda büyük önem taşımaktadır. Hukuk davalarında taraf kavramı bakımından, Türk medeni usul hukukunda şekli taraf teorisinin kabul edildiği konusunda tartışma bulunmamaktadır. Bununla birlikte doktrinde kısmen, uygulamada ise genellikle maddi hukuk ilişkisinin süjelerine göre belirlenen bağımlı dava takip yetkisinin sıfat ile özdeş görülmesi nedeniyle davada taraf kavramı ve taraf kavramıyla bağlantılı kavramlara ilişkin açıklamalar maddi taraf teorisinin etkisinde kalınarak yapılmaktadır. Ayrıca uygulamada taraf kavramı ile bağlantılı kavramları ifade eden terimlerin birbirinin yerine kullanılması; hatta neredeyse hepsinin husumet terimiyle adlandırılması da davada gerçek tarafla ilgili terminolojik ve kavramsal sorunlara yol açmaktadır. Hukuk davalarında gerçek tarafın belirlenmesi konulu bu çalışmanın birinci bölümünde hukuk davalarında tarafın kim olduğunu belirleme amacını taşıyan maddi, şekli ve fonksiyonel taraf teorilerinin esaslarına yer verildikten sonra Türk medeni usul hukukunda kabul edilen şekli taraf kavramıyla bağlantılı usuli kavramlar olan taraf ehliyeti, dava ehliyeti, dava takip yetkisi ve hukukumuzda mevcut olmamakla birlikte konuyla bağlantısı nedeniyle dava açma ve davayı takip ehliyeti kavramlarının açıklamalarına yer verilmiştir. Bu bölümde ayrıca maddi hukuka ilişkin olan sıfat kavramı ve eski hukukumuzdan gelmekle birlikte özellikle uygulamada taraf kavramıyla bağlantılı neredeyse tüm kavramları ifade etmek için kullanılan husumet kavramı açıklanmıştır. Çalışmanın ikinci bölümde Yargıtay kararları değerlendirilmek suretiyle hukuk davalarında gerçek tarafın kim olduğu; gerçek tarafın ne zaman belirleneceği, davada gerçek tarafın belirlenmesine ilişkin terminolojik ve kavramsal sorunlar incelendikten sonra taraf kavramıyla ilgili terimlerin Yargıtay tarafından hangi anlamlarda kullanıldığını tespit edebilmek amacıyla davada taraf kavramıyla bağlantılı her bir kavrama ilişkin Yargıtay kararları incelenmiştir.