Haklarını Yitirenler Çin’de Endüstriyel Yurttaşlığın Yükselişi ve Çöküşü

1949’da iktidarı ele geçiren Çin Komu¨nist Partisi sınıfsal eşitlik sağlamak amacıyla iktisadi, ku¨ltu¨rel ve siyasal sermayeyi hedef alan bir dizi kampanya başlattı ve 1949 devrimini takip eden onyıllarda, Çinli işçiler iş gu¨venceli kadrolu çalışma ve fabrikalarda meşru paydaşlık anlamına gelen bir “endu¨striyel yurttaşlık” elde ettiler.

1990’ların ortalarından itibaren su¨rekli kadrolu çalışma sisteminden bu¨yu¨k ölçu¨de esnek, gu¨vencesiz çalışmaya dayalı bir sisteme geçilmesiyle birlikte, Çin’de endu¨striyel yurttaşlık radikal bir değişime uğradı.

Bu komu¨nist projenin başarısızlığının sebeplerini anlamak için nu¨fusun yönetildiği temel mekân olan işyerindeki hiyerarşik yapılara odaklanan ve araştırmasını o dönemde fabrikalarda çalışmış kisilerle yaptığı göru¨şmelere dayandıran Joel Andreas, du¨nya çapındaki en uzun su¨reli endu¨striyel yurttaşlık deneyiminin yu¨kseliş ve du¨şu¨şu¨nu¨ kayıt altına alıyor. Bunun Çin Komu¨nist Partisi açısından ne anlama geldiğini, işçiler arasında nasıl yankı bulduğunu, Maocu dönem boyunca ne yönde gelişim gösterdiğini ve 1990’lardaki yapısal reformun işçilerin yoğun muhalefetine rağmen hangi yollardan uygulandığını belgeleriyle ve tanıklıklarla ortaya koyuyor.

Haklarını Yitirenler, Çin’in yirminci yu¨zyılda giriştiği sosyalist deneylerin tarihine, mirasına ve geleceğine ilgi duyanların okuması gereken bir çalışma. Ayrıca, 2017’den bu yana faaliyette olan Koç Üniversitesi Asya Çalışmaları Uygulama ve Araştırma Merkezi KUASIA (Koç University Center for Asian Studies) işbirliğiyle yayımlamaya başladığımız “Asya Çalışmaları” serisinin de ilk kitabı... “Asya Çalışmaları” serisi, alanın klasikleşmiş eserleri ile önemli güncel çalışmaları nitelikli çeviriler ile Türkçeye kazandırmanın yanı sıra, Türkçe ve İngilizce dillerindeki telif eserleri de okurlarla buluşturacak.

Joel Andreas, UCLA’de sosyoloji alanında doktora derecesi aldı. 2003’ten beri Johns Hopkins Üniversitesinde ders veriyor. Başlıca araştırma alanları siyasal çekişmeler, toplumsal eşitsizlik ve Çinin gu¨nu¨mu¨zde yaşadığı toplumsal değişim.