Evliya Çelebi Üzerine Araştırmalar - Mehmet Ali Ünal - Paradigma Akademi Yayınları

Evliya Çelebi Türk kültür tarihinin en önde gelen şahsiyetlerinden biridir. Yaklaşık 40 yıl seyahat etmiş, hayatının son yıllarını Mısır Kahirede seyahatnamesini yazmakla geçirmiştir. Seyahatnamenin yazımının 10 yıl sürdüğü tahmin olunmaktadır.
1640larda başladığı seyahatlerine 1680lerde son vermiştir. 40 yıl boyunca Osmanlı İmparatorluk coğrafyasını karış karış dolaştığı gibi Viyana, Dubrovnik, Iran, Sudan gibi Osmanlı coğrafyasına komşu bazı ülkeleri de görmüştür. Seyahatlerinde ileride yazmak amacıyla notlar almış, görüştüğü kişilerin anlattıklarını, duyduğu ilgi çekici hikâye, masal, efsaneleri defterine kaydetmiştir. Bununla kalmamış, gördüğü şehirler, kasabalar, köyler, kaleler, nehirler, göller, dağlar vs. hakkında bilgi vermek için arşiv belgelerine, genel ve yerel tarihlere, kendisinden önce yazılmış seyahatnamelere baş vurmuştur. Onun faydalandığı kaynaklarla ilgili tam bir araştırma yapılmış değildir.
1611 yılında dünyaya gelen Evliya Çelebi Osmanlı sarayının kuyumcu başısının oğludur. İyi bir eğitim gören Evliya 19-20 yaşlarında saraya alınmış ve eğitimini Enderunda devam etmiştir. IV. Muradin musahipliğini yapmış, Enderundaki birçok iç oğlanları ile tanışmıştır. İleride sancakbeyi ve beylerbeyi rütbesine gelen bu iç oğlanları seyahatlerinde Evliyaya çok yardımcı olmuşlardır.