Edirne Kaleleri - İsmail Hakkı Kurtuluş - Arkeoloji ve Sanat Yayınları

Edirne şehri, köklü geçmişindeki tarihi birikimlerin bir kısmı günümüze ulaşmıştır. Edirne il sınırları içinde Kalkolitik, Neolitik, Demir Çağ, Roma, Bizans ve özellikle Osmanlı dönemleriyle ilgili birçok buluntu alanı ve ayakta kalmış eserler bulunmaktadır. Kitabın içeriğinde Edirne İl Sınırları İçinde bulunan ve günümüze farklı durumlarda ulaşan kaleler yer almaktadır.

Dönemsel olarak en fazla sayıda kalenin Bizans dönemine ait olduğu anlaşılmıştır. Bazı kaleler Roma döneminde kurulmuş, Bizans döneminde geliştirilerek kullanılmaya devam edilmiştir. Ayrıca, Enez’de iki tane, Geç Demir Çağ dönemine tarihlendirilebilecek tahkimat bulunmaktadır. Bunlardan biri Hisarlıdağ üzerinde, çok geniş bir alana kurulmuş olan (10 hektar genişliğinde) horia ya da oppidum olması kuvvetle muhtemel olan “tahkimatlı alan” dır. Bir diğeri ise bu tahkimatlı alana yakın bir konumdaki Yazır (Çandır) köyü kırsalında bulunan “dairesel tahkimatlı yapı” olarak adlandırılan, Trakyalı bir kabile şefinin kale-kule şeklinde yapılmış ikametgâhıdır.

Tespit edilen kalelerin Edirne Merkez, Lalapaşa, Keşan ve Enez ilçelerinde yoğunlaştığı görülmüştür. Bir kale ise Uzunköprü ilçe sınırları içinde bulunmaktadır. Bölgedeki en iyi korunmuş durumda günümüze ulaşan kale, Enez Kalesidir.

Edirne il sınırları içindeki kalelerin genellikle çok işlevli kaleler olduğu, birkaçının ise tek işlevli olduğu anlaşılmıştır. Sadece askeri işleve sahip kaleler, yüksek konumlarda inşa edilmişlerdir.

Yapılan bu çalışmada, Edirne il sınırları içinde kale sayısının bilinenden daha fazla olduğu ortaya çıkmıştır. Bölgede duvar izi bulunan 16, savunma duvar izi bulunmayan muhtemel kale alanları 7, üzerinde arazi çalışması yapılmayan, hakkında bilgi bulunan kale alanı 1 tane olmak üzere 24 alan üzerinde çalışılmış ve değerlendirilmiştir. Ayrıca Türkiye sınırına yakın Bulgaristan ve Yunanistan’da bulunan bazı kaleler, katalog ve değerlendirme bölümünde, geçmişteki bölgesel kale konumlandırmalarına açıklık getirmek ve karşılaştırma amacıyla kullanılmıştır. Kitap, kale mimarisinin gelişimi, Trakya, Edirne bölge tarihçesi ve kale mimarisi açısından ilgilenenlere bir rehber olacak niteliktedir.