Değişim, Çatışan Dengeler ve Yeni Eşitsizlikler - Rıza Sam - Ezgi Kitabevi Yayınları

Toplumlar, bir taraftan statik, diğer taraftan da dinamik bir karakteristiğe sahip olmaları, yani değişmeyenleri ve değişenleri bünyesinde barındırmalarıyla kendilerini göstermektedirler. Değişen ve değişmeyenlerin birlikteliği, en net Comteun düzen içinde ilerleme kaydeden toplum düşüncesinde özetlenmektedir. Bu düşünceden hareket edildiğinde, toplumlarda, bir taraftan düzenin mevcudiyeti korunarak bir değişim gerçekleştirilmekte, diğer taraftanda da değişim gerçekletirilirken ve bu konuda mesafeler kat edilirken mevcut düzenin korunması sağlanabilmektedir. Mehter yürüyüşü, bu bağlamda düzen içinde ilerleme kaydeden bir toplumun somut anlatımıdır, denilebilir.

Kuşkusuz düzen içinde ilerleme kaydedilmesi, her toplumda gerçerli olabilen bir kural değildir. Çünkü bazı toplumlar, düzensizlikten, dengesizlikten, kargaşadan veya krizlerden beslenerek bir düzen kurmayı tercih etmektedir. Bu amaçla dünyanın her tarafına ve bütün toplusal alanlara başarılı bir biçimde sızma girişiminde bulunmaktan çekinmemektedirler. Nitekim günüzmüde yenidünya düzeninin denge kurucu oyuncularının oynadıkları oyunun kurallarını, sadece oyunu adil bir biçimde oynayıp kazanmak için yazmadıkları, aynı zamanda da kazanma ihtimalini kendi lehlerine arttırmak üzere değiştirdiklerine yönelik örneklere fazlasıyla rastlanılmaktadır.

Bu bağlamda yenidünya düzeninin denge kurucularının çıkardıkları her kriz, stratejik öngörüler doğrultusunda ve alternatif senaryolar eşliğinde yeni bir uluslararası düzene veya dengeye hazırlanma anı olarak görülebilir. Ancak her yeni düzen den, beraberinde yeni dengesizlikleri, ve eşitsizlikleri daha da perçinleyerek getirmektedir. Örneğin neoiberal politikaların ve kurumların kurallarının küreselleşmesiyle devletin yerine artık ulus üstü şirketler geçmeye başlamakta ve eşitsiz coğrafi gelişmeler yaşanmaktadır.

Yapılan çalışmada bu anlamda bir taraftan statik, yani değişmeyen yönlerle, diğer taraftan ise, değişim, denge ve eşitsizliklere dayalı dinamik özelliklerle öne çıkan toplumların düzen veya düzensizliklere dayalı kaydettikleri ilerlemeler, ayrıntılı ve eleştirel bir biçimde ele alınmayı, analiz edilmeye, tartışılmaya ve değerlendirilmeye çalışılmaktadır.