Çağdaş Hakas Edebiyatı Örnekleri - Ekrem Arıkoğlu - Bengü Yayınları

Çağdaş Hakas edebiyatı ilk ürünlerini 1930’lu yılların başında verir. Bu ilk ürünler şekil olarak halk türkülerinden faydalanılan, muhteva olarak devrin siyasal gelişmelerini öne çıkaran şiirlerdir. Bu edebî ürünleri kaleme alan ilk Hakas şair ve yazarları A. M. Topanov, V. A. Kobyakov, K. K. Samrin, A. İ. Kuzugaşev gibi kişiler olmuştur. Hızıl Aal (Kızıl Köy) gazetesinin çıkışıyla birlikte, şair ve yazarlar eserlerini bu gazetede yayımlamaya başlamıştır. 1930’1u yılların başlarında Hakasya’daki parti organizasyonuyla edebî eser yarışmaları yapılmıştır. Bu yarışmalara katılan eserler değerlendirilip basılmıştır. 1931 yılında Hakas Millî tiyatrosu kurulmuştur. A. Topanov; yönetmen, oyun yazarı, oyuncu olarak Hakas tiyatrosunun gelişmesine büyük katkılarda bulunmuştur.

Kobyakov’un “Aydo” adlı büyük hikâyesi Novosibirsk’te 1934 yılında müstakil eser olarak basılmıştır. Aydo, Hakasya’da uzun hikâye türünün ilk örneğidir. II. Dünya Savaşıyla birlikte edebî eserlere yeni bir temanın eklendiğini görüyoruz. Tüm Rusya’da olduğu gibi, Hakasya’da da bu savaşın etkileri büyük olur. 1944 yılında açılan “Dil, Edebiyat ve Tarih Bilim Enstitüsü”nün müdürlüğüne getirilen İ. Domojakov, yazar ve şairlerin yetişmesine büyük katkılar sağlamıştır.

Modern edebiyatın kuruluşuyla birlikte edebî türler de zenginleşir. Şiirden sonra kısa hikâyeler, gazetelerde, edebiyat antolojilerinde kendini gösterir. Hakas millî tiyatrosunun nispeten erken bir zamanda kuruluşu, oyun yazarlığının da erken gelişmesini sağlar. Çünkü tiyatro oyunları devrin ideolojisinin halka anlatılması için en önemli araçlardan biri olarak kullanılmaktadır. En uzun edebî eser türü olan roman ise daha sonraki zamanlarda, ilk roman “Irahhı Aalda” 1960 yılında basılır.

Sovyetler Birliği’nin çöküşüyle birlikte öze dönüş çabalarını görürüz. Bu esere aldığımız V. Şulbayeva’nın “Derin Geçitte” adlı tiyatro oyunu, günümüzde yaşanan geçmişle hesaplaşmayı, geleceği sorgulamayı konu alan güzel bir örnektir.
Elinizdeki kitapta, hikâye türü ağırlıklı olmak üzere, çağdaş Hakas yazarlarının edebi ürünlerinden Türkiye Türkçesine aktarılmış örnekleri vardır.