Büyük Avrupa Anketi - Peyami Safa - Ötüken Neşriyat

1936 yılında Cumhuriyet gazetesi İsmail Habib, Ali Kami, Ahmet İhsan, Abidin Daver, Murat Sertoğlu, Bahri Turgut, Reşat Nuri gibi yazarları bazısı sonradan kitaplaşarak gezi edebiyatımızın seçkin ürünlerine dönüşecek izlenim ve söyleşilerini yazı dizisi hâlinde hazırlamak üzere memleket içinde ve dışında görevlendirir. Bu isimlerden biri de Türk edebiyatının büyük ismi Peyami Safadır. Safanın Haziran 1936da başlayan yolculuğu Avrupanın yirminci yüzyıl tarihinde; Montrö Boğazlar Sözleşmesinin imzalanması, İspanya İç Savaşının patlak vermesi, Berlin Olimpiyatları, Almanyanın Rheinlandı işgal ederek Versaillesı ihlal etmesi, Roma-Berlin Mihverinin ilanı, Almanya ve Japonya arasında Anti-Komintern Paktının teşekkül ederek Avrupadaki gerilimin küresel ölçeğe taşınması gibi önemli gündem başlıklarının oluştuğu bir zaman zarfında gerçekleşir. Şüphesiz bu durum, ortaya çıkan yazı veriminin değerini ve önemini daha da artırır. Galata rıhtımında başlayan yolculuğun ilk parkuru, Pire, Brindisi, Venedik, Milano ve Montrö üzerinden Parise uzanır. Dönüş parkuruysa, Paristen sonra Strazburg üzerinden Münih, Salzburg, Viyana, Budapeşte ve “Avrupa saatinin bittiği” Bükreşe uzanarak tamamlanır. Safa, sadece Avrupanın şehirleriyle değil, “İnsan bahtı üstünde tarihin en büyük kararlarını vermeye hazırlanan bugünkü Avrupanın şekillerinden ziyade fikirlerine bir göz atma ve nehirlerden, ağaçlardan, köprülerden, kulelerden ziyade insanları söyletme” gayretiyle Batı siyaseti, sanatı ve kültürünün, Rene´e Jardin, Frances Perkins, Yvon Delbos, Léon Pierre-Quint, Martha Eggerth, Tristan Tzara, Jean Carteret gibi önemli isimleriyle de temas eder. 1936da Cumhuriyet gazetesinde tefrika edilip 1938 yılında kitaplaşan Büyük Avrupa Anketini, bu neşirden 85 yıl sonra ilk defa Selçuk Atayın notları ve Hasan Aksakalın geniş takdimiyle yayımlıyoruz.