16. Asır Şairlerinden Defteri ve Divanı - Taner Gök - Paradigma Akademi Yayınları

Divan edebiyatının klasik asrı olarak nitelendirildiği için ilmî çalışmaların odak noktası genellikle 16. asır olmuştur. Başta tezkireler olmak üzere biyografik kaynakların yaygın-laşması neticesinde bu asırdaki birçok şair söz konusu ça-lışmalarla gün yüzüne çıkarılmış ve tanıtılmştır. Bununla birlikte tezkirelerde adı geçmeyen ancak farklı kaynaklar-dan yola çıkılarak tespit edilen şairler de vardır. Bu şairler-den biri Defterî’dir.

1508-1568 yılları arasında yaşayan Defterî hakkında şu-ara tezkirelerinde herhangi bir bilgi yoktur. Ancak o, Os-manlı Devleti’nin en meşhur ailelerinin başında gelen Çan-darlılara mensup bir isim olduğu için hayatı hakkında detay-lı sayılabilecek bilgilere ulaşılabilmektedir. Asıl adı Halil olan Defterî, Osmanlı tarihinin ilk kazaskeri ve beşinci vezi-ri olan Çandarlı Kara Halil Hayreddin Paşa’nın dördüncü göbekten torunudur. Birçok veziriâzam çıkarmış, gelenekleri olan bir aileden geldiği için iyi bir eğitim alarak müderrislik, şehzade lalalığı, beylerbeyliği ve defterdarlık gibi görevlerde bulunmuştur.

Defterî’nin bilinen tek eseri, içerisinde 216 şiirin bulun-duğu divandır. Eserin öne çıkan tarafı bu 216 şiirden 210’unun gazel olmasıdır. Divanda Arap alfabesinin bütün harfleriyle gazel yazılmıştır. Divandaki şiirlerin büyük ço-ğunluğu âşıkâne içerikli olmakla birlikte rindâne, hikemî ve tasavvufî şiirler de vardır. Türkçe kelimelerin ağırlıkta oldu-ğu bir dil kullanan Defterî, şiirlerini külfetten uzak oldukça anlaşılır ve akıcı bir üslupla yazmıştır.