Günümüz Edebiyat ve Eleştiri Kuramları - Cemal Sakallı - Anı Yayıncılık

Edebiyat bilimi üç temel alana ayrılır. Bunlar sırasıyla edebiyat kuramı, edebiyat eleştirisi ve edebiyat tarihidir. Edebiyat eleştirisi ve edebiyat tarihi bir bakıma uygulama ve okuma çalışmalarıdır. Edebiyat kuramı ise daha çok düşünümsel bir etkinliktir, genel olarak edebiyatı dizgeselleştirmeye, edebiyatın okunması, anlaşılması, çözümlenmesi için bir üst dil, ortak kavram dizgesi, bakış açısı oluşturmaya, yaklaşım yöntemleri geliştirmeye çalışır. Edebiyat kuramı edebiyatın araştırılması, öğretilmesinde ortak bir anlayış geliştirmeye çabalarken bunu disiplinlerötesi, bir ölçüde de soyut kavramlarla yapar. Edebiyat kuramı sanat estetiğiyle ilgili kuramlardan, farklı disiplinlerin görüşlerinden, anlayışlarından, kavramlarından yararlanır. Bu gerçek edebiyatın ve edebiyat biliminin doğasından kaynaklanır. Edebiyat tam da hayatın ortasında yer alır, hayatın bütün alanlarından beslenir, farklı disiplinlerin, sanatların bakış açılarından, gözlemlerinden, kavramlarından yararlanır. Edebiyat kuramı edebiyat üzerine düşünürken, edebiyatı modellendirmeye çalışırken, edebiyatın esinlendiği farklı disiplinlerin, sanatların, yaşam dünyalarının kavramlarına başvurur. Edebiyat kuramı o nedenle kavramsal olarak geniş bir alana yayılır, kendini sürekli yeniler.