Mısırda Kanunlaştırma Hareketleri - Muhammed Hamidullah Ağırakça - Akdem Yayınları

19. yüzyıl İslam hukuk tarihi ile ilgili yapılan çalışmalara bakıldığında Tanzimatla başlayan süreçte Osmanlı Devletindeki kanunlaştırma hareketleri ve hukuki hayatta yapılan reformaların müstakil çalışamalara konu edildiğini ancak kanunlaştırma çalışmaları açısından en az Osmanlı Devleti kadar hareketli Mısır üzerinde herhangi bir bağımsız çalışma yapılmadığı dikkat çekmektedir. Halbuki Mısır bu dönemde yarı bağımsız bir statüde olup bazı husularda tam bağımsız bir devlet gibi hareket eden bir yapı arz etmektedir.

Çalışmamızda kamu ve özel hukuk sahasında 19. yüzyılda Mısırda çıkartılan kırkı aşkın kanun metni değerlendirilmiş kanunlar şekil ve muhteva bakımından ele alınmış, kaynakları bakımından da bir takım tespitlerde bulunulmuştur.

İslam hukukunun içtihat hukukundan kanun hukukuna geçiş evresinde 19. yüzyılda Mısırda gerçekleştirilen kanunlaştırma çalışmaları oldukça önemli bir aşama addedilmelidir. Bu dönemde resmi olarak kanunlaşamayan bazı hukuk metinleri kaleme alınmış olsa da söz konusu metinlerin şeri mahkemelerde uygulanması ve kaynak olarak kabul edilmesi İslam hukuk tarihi açısından önem arz etmektedir.

Çalışmamız İslam hukukunun günümüzde uygulanabilirliğinin bir yolu olarak fıkhın kanunlaştırılması düşüncesini savunanların tezlerine destek olabilecek veriler içermekte, öte yandan Mısırdaki kanunlaştırmaların, uyanış çağını yaşayan fıkha, nasıl bir katkı sağladığını da ortaya koymaktadır.