DNAya Dayalı Zazaların Kökeni - Musa Güner - Festival Yayıncılık

Doğu Anadolu’daki Zaza halkı ile ilgilidir. Bu halk Doğu Anadolu’nun yerli sakinleridir. Dünya çapında toplam 1.500.000 Zaza bulunabileceği tahmin edilmektedir. Bazı kaynaklara göre, çivi yazılı kil tabletlerinde (M.Ö. 3100’den Sümerce) Zaza halkının Van Gölü çevresinde ikamet ettiği tasvir edilmiştir. I. Darius dönemine (M.Ö 515) tarihlenen eski Farsça Behistun Yazıtı Zaza halkının Van Gölü’nün kuzeybatısında bir bölgede yaşadığı belirtiliyor. Belirgin bir şekilde, Zerdüşt müritlerinin kutsal yazıtlarından biri olan Bundahişn (M.Ö. 500 civarında) gibi tarihî kayıtlar, bugün de kabul edildiği gibi Zazaların anavatanının, Fırat ve Dicle kaynağının etrafında olduğunu kanıtlamaktadır. Bu kanıtlar, Zazaların daha önce düşünüldüğü gibi Horasan’dan Zazadiyar’a değil, tam tersine Horasan’a göç ettiğini göstermektedir.
DNA testleri, Zaza aşiretlerini birbirine bağlayan akrabalığı büyüleyici bir netlikle ortaya koymaktadır. Sonuçlarımda 8.500’den fazla potansiyel DNA akrabası ortaya çıktı. DNA testleri hepimizin ne kadar yakın olduğumuzun bir hesabını göstermektedir. Hemen hemen tüm 220 Zaza aşireti DNA testlerine katıldı. Akrabalarımı belirlemek adına DNA profilim dünyanın dört bir yanından yaklaşık 3.500 Zaza bireyiyle karşılaştırıldı. Derleme tablosu, farklı DNA test şirketleri için Zaza adaylarının tahmini etnisite dağılımının ortalama değerlerini sunmaktadır. DNA, yazılı olmayan halk gruplarının ağacıdır. Etkili izolasyon Zaza halkının DNA’sının kendine özgü olarak kalmasını sağlamıştır. Anayurt “Zazadiyar”daki münhasırlık ve endogaminin Zazaların DNA’sını ayırt edici bir tür haline getirdiğini göstermektedir. DNA, diller, göçler, dinî ortamlar, yaşam alışkanlıkları, tarımlar ve kültürel faaliyetler kadim Zaza halkının bilgisine katkıda bulunan bulmacanın parçalarıdır. Bunun etrafındaki akıl yürütme, kadim atalarımızı keşfetmenin yaratıcı bir yoludur.